Veli Bülteni 7

Sevgili Öğrencilerimiz,

Yoğun geçen uzaktan eğitim süreci sonrası ilk dönem tatiline girmiş bulunuyoruz. Her birinizi bu olağanüstü yılda gösterdiğiniz olağanüstü uyum ve performans için bir kez daha tebrik ediyoruz. Bu bültende size dönem içerisinde üzerine durduğumuz; tekrarın önemi, uyku ile beslenmenin sağlıklı gelişimdeki rolü ve duygularımız konuları ile ilgili bazı hatırlatmalar yapmak istiyoruz.

Tekrarın Önemi

İlk dönemde oldukça yoğun geçen eğitim sürecinde birçok yeni bilgi öğrendiniz ve farklı beceriler geliştirdiniz. Öğrendiğiniz bilgilerin ve geliştirdiğiniz becerilerin daha kalıcı olması ve öğrendiklerinizin unutulmaması için 3 haftalık tatil döneminde de tekrar edilmesi büyük önem taşımaktadır. Tekrar, öğrenenin, yeni bilgiyi anlamlandırmak ve mantığını çözmek amacıyla zihninde tekrar işlemesidir. İki tür tekrar vardır. Alfabe, harfler, yazım, şiir, telefon numarası, şarkıların notaları ve sözleri, çarpım tablosu gibi bazı bilgiler, aynen hatırlandığı takdirde değerlidir. Buna ezbere dayalı tekrar denir. Anlam ve mantık, hemen oturtulur ve bilginin akılda kalma olasılığı yüksektir. Çoğumuz yıllar önce öğrendiğimiz şiirleri ve telefon numaralarını hatırlarız.

Daha karmaşık kavramlar, öğrenenin, anlamı ve mantığı oturtabilmek için bağlantı ve çağrışım kurmasını, bilgileri ilişkilendirmesini gerektirir. Bu nedenle, bilginin, yeni bağlantılar bulundukça birkaç kez daha tekrar edilmesi gerekir. Buna ayrıntılandırıcı tekrar denir. Bu tekrarda ne kadar çok duyu kullanılırsa, çağrışımlar da o denli güvenilir olacaktır. Bu nedenle, görsel, işitsel ve kinestetik etkinlikler tekrar sırasında öğrenene yardımcı olursa, bilginin uzun süreli bellekte kalma olasılığı büyük ölçüde artar. İşte bu sebeple, öğrencilerin, bir şeyler öğrendikleri sırada onun hakkında konuşmaları ve görsel modellerinin olmalarını çok önemlidir.

Derslerde de sıklıkla uyguladığımız aşağıdaki stratejileri kullanarak yapacağınız tekrar, üzerinde çalıştığımız konuların ve geliştirdiğimiz becerilerin unutulmamasına önemli katkıda bulunacaktır.

Ezbere Dayalı Tekrar Stratejileri

• Basit Tekrar. Kısa bilgileri (telefon numaraları, isimler, tarihler) hatırlamak için, bilgileri, doğru sırada hatırlayana kadar, birkaç kez yüksek sesle tekrarlayınız.
• Toplu (Kümülatif) Tekrar. Daha uzun bilgileri (şarkı, şiir, savaşların sırası) hatırlayabilmek için öğrenci önce ilk birkaç maddeyi tekrarlar. Sonra ilk gruba birkaç madde daha ekleyerek hepsini bu sırayla tekrar eder. Örneğin, dört kıtadan oluşan bir şiiri hatırlamak için, öğrenci önce ilk kıtayı tekrar eder, sonra yalnızca ikinci kıtayı tekrar eder, sonra her iki kıtayı birden tekrar eder. Bunları hallettikten sonra üçüncü kıtayı tekrar eder, sonra ilk üç kıtayı birlikte tekrar eder. Bu süreç dördüncü kıtanın tekrar edilmesi sonra dört kıtanın birden tekrar edilmesi ile son bulur.

Ayrıntılandırıcı Tekrar Stratejileri

• Açımlama. Öğrenciler, bilgiyi kendi sözleriyle sözlü olarak ifade eder, daha sonra öğrencinin bu sözleri bilginin bellekte saklanması için bir ipucu teşkil eder. İşitme duyusunun yardımıyla öğrenci, bilgiyi anlamlandırır ve hatırlanma ihtimalini artırır.
• Seçme ve Not Tutma. Öğrenciler, metinleri, resimlendirmeleri, ders notlarını gözden geçirir ve hangi bölümlerin önemli olduğuna karar vererek o bölümleri ayıklar. Öğretmenin, yazarın ve diğer öğrencilerin kıstaslarına göre bu kararları verir. Öğrenciler, daha sonra bu bölümleri açımlar ve kendi notlarına katar. Kinestetik bir eylem olan yazma ile bilginin akılda kalma olasılığı artar.
• Tahmin Yürütme. İçeriğin bir kısmını çalıştıktan sonra öğrenciler, ondan sonra gelecek bölüm ve öğretmenin o konu hakkında sorabileceği sorular konusunda tahmin yürütür. Tahmin yürütme, öğrencilerin içerik üzerinde odaklanmalarını, konuyla ilgilenmelerini ve daha önce öğrendiklerini yeni durumlarda uygulamalarını sağlar, böylece bilginin akılda kalmasına yardımcı olur.
• Soru sorma (sorgulama). İçeriği çalıştıktan sonra öğrenciler, konu hakkında sorular üretir. Farklı karmaşıklıklara sahip sorular üretirken öğrenciler daha derin bilişsel işleme girişir, kavramları açıklığa kavuşturur, anlam ve çağrışımlar konusunda tahmin yürütür. Bütün bunlar da bilginin akılda kalmasına katkıda bulunur.
• Özetleme. Öğrenciler, derste öğrenilen önemli malzemeleri ve becerileri zihinlerinde tartar ve özetler. Bu, genelde öğrencilerin yeni öğrendikleri konuları anlamlandırdıkları ve mantığını çözdükleri son ve kritik aşamadır.

Uyku ve Beslenmenin Önemi

Daha iyisi olmak istediğimiz bir sınav, sonunu merakla bekleyip sonlandıramadığımız dizi ve filmler ya da bize her türlü sosyalliği oturduğumuz yerden sağladığına inandığımız oyunlar. Hayatımızın neredeyse üçte birini kapsayan, sağlıklı gelişmemiz için çok önemli bir yapı taşı olan uyku düzenimizi aksatmamıza ve her geçen gün anlarımızı verimsizleştirecek düzeyde yoksunlaşmasına neden olurlar. Düzenli uyku, vücudumuzun solunumunu etkileyen, dolaşım sisteminden büyüme ve bağışıklık sistemine kadar hayati fonksiyonların dengelenmesinde oldukça kritik bir önemdedir. Belirli saatlerle dengelenmiş düzenli bir uyku aynı zamanda beyin gelişimi için de olumlu role sahip olarak, bilgilerinizin akılda kalıcılığını arttıracaktır. Uykudan gerekli verimin alınabilmesi için sadece uyku koşularının değil, vücudun da sağlıklı beslenme ile desteklenmesi gerekiyor. Uyku saatinize yakın tüketeceğiniz tatlandırılmış gıdalar (çikolata, bisküvi, vb.) vücut toksinlerini arttırarak kronik yorgunluğa ve verimsiz bir uykuya neden olabilir.

Yapılan araştırmalarda en az 8 saatlik gece uykusunun, öğrenmeyi kaydetme, yeni bilgileri öğrenmeye hazırlık konusunda oldukça önemli olduğu ortaya çıkartmıştır. Düzenli şekilde en az 8 saat uyuyan kişilerin akademik başarıları daha az uyuyan kişilere göre %40 oranında artış göstermektedir. Bu durum bize düzenli gece uykusunun sağlıklı yaşamanın yanında akademik başarıya katkı konusunda da çok önemli etkileri olduğunu göstermektedir. Hayatımızı daha verimli kılmakta gerekli olan gece uykusunun kalitesini artırmak için izlenebilecek bazı yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemler;

• Aynı saatlerde uyanıp uyanabileceğiniz bir düzene sahip olmaya özen gösterebilirsiniz.
• Oda sıcaklığını ne çok soğuk ne çok sıcak (18 – 22 derece) ayarlamaya dikkat ederek, uykuya dalmada beyin ve vücut fonksiyonlarının daha hızlı harekete geçmesini sağlayabilirsiniz.
• Karanlıkta uyumayı alışkanlık haline getirmeye çalışabilirsiniz. Özellikle karanlıkta salgılanan melatonin hormonuyla uykunuzun sağlıklı zamanlanması düzenlenmeye başlayacaktır.
• Telefon, bilgisayar ve televizyon gibi araçlardan uzak kalmaya çalışarak uykuya dalmaya dikkat edebilirsiniz. Böylece daha uykulu hissetmeye başlayabilirsiniz.

Duygular

İnsan alıştıklarının dışında koşullarla karşı karşıya kaldığında; güven, yeterlilik ve kontrol duygusunu tehdit eder. Bu duygunun üstesinden gelmek kişinin kendisini toplaması ve parçaları sistemli olarak yeniden bir araya getirmesiyle mümkündür. Kişi bunu gerçekleştirdiğinde yeni bir şey öğrenmiş, bildiklerini alıştığının dışında yeni bir çerçeveye oturtmuş ve gelişmiş olur. Yaşanması en ağır duygu sıkıntıdır. Biliyoruz ki bu dönemde en çok bu duyguyu hissetiniz. Yeri geldi kendinizi oyalanmak için, yeri geldi geliştirmek için yeni yollar aradınız. En önemlisi mutlu olmak istediniz. Ancak olumsuz gibi gözüken ve genellikle yaşamaktan kaçınılan duygular gerçekte insanı geliştirir. Bu duygulardan kaçınmak ve hayatı sadece olumlu duygular temelinde yaşamak gerçekçi olmayan, yüzeysel bir yaşamdır. Bir hayatın içinde acı, başarısızlık, hayal kırıklığı ve üzüntü yoksa o hayatın bir hikâyesi yoktur. Olumsuz gibi gözüken ve genellikle yaşamaktan kaçınılan duygular gerçekte insanı geliştirir.

Hepimiz için beklenmedik gelişen bu süreçte sahip olduğunuz ve hayatınızı en anlamlı şekilde yönetmek için kullandığınız bu stratejiler ile sizler bu dönemin kahramanı oldunuz.

Sevgilerimizle,

TED Adana Koleji Ortaokul & Lise PDR Zümresi